शक्तीपीठ महामार्ग या गावातून जाणार मिळणार लाखो रुपये नुकसान भरपाई

महाराष्ट्रात सध्या शक्तीपीठ एक्सप्रेसवे या प्रकल्पाची जोरदार चर्चा आहे. हा 802 किलोमीटर लांबीचा सहापदरी द्रुतगती महामार्ग नागपूर ते गोवा जोडणार आहे. विदर्भ, मराठवाडा, पश्चिम महाराष्ट्र आणि कोकणातील अनेक गावांमधून हा मार्ग जाणार आहे. विशेष म्हणजे, यामुळे धार्मिक स्थळांसह आर्थिक विकासाला चालना मिळणार आहे. या प्रकल्पात सामील गावांना नुकसान भरपाई म्हणून लाखो रुपये मिळणार आहेत. या लेखात आपण शक्तीपीठ एक्सप्रेसवेमुळे प्रभावित होणाऱ्या सर्व गावांची यादी आणि त्यांचा फायदा कसा होईल याबद्दल जाणून घेऊया.

शक्तीपीठ महामार्गाचं स्वरूप आणि महत्त्व

शक्तीपीठ एक्सप्रेसवे हा महाराष्ट्राच्या विकासात एक मैलाचा दगड ठरणार आहे. हा मार्ग वर्धा येथील पवनारपासून सुरू होऊन उत्तर गोव्यातील पत्रादेवी येथे संपणार आहे. कोल्हापूरची महालक्ष्मी, तुळजापूरची तुळजाभवानी, माहूरची रेणुका देवी यांसारखी शक्तीपीठे आणि औंढा नागनाथ, परळी वैजनाथ ही ज्योतिर्लिंगे जोडली जाणार आहेत. याशिवाय पंढरपूर, नरसोबाची वाडी, अक्कलकोट ही धार्मिक स्थळेही या मार्गाने जोडली जाणार आहेत. प्रवासाचा वेळ 18-20 तासांवरून 7-8 तासांपर्यंत कमी होईल. यामुळे apply online सुविधा आणि mobile app च्या माध्यमातून माहिती मिळवणं सोपं होईल. हा प्रकल्प स्थानिकांना रोजगार, व्यापार आणि पर्यटनाच्या नव्या संधी देईल.

विदर्भातील गावांची यादी आणि फायदे

विदर्भातील यवतमाळ आणि वर्धा जिल्ह्यांमधील अनेक गावे या महामार्गाच्या मार्गावर येतात. यवतमाळ जिल्ह्यातील चिल्ली, सुकली, नागेशवाडी, दहागाव, बेलखेड, आमला, येरद, घोडदरा, चिंचघाट, चापडोह, येवली, वडगाव, रामनगर, कोरेगाव, वरूद, येवती, केळझरा, अंतरंगाव, लोणबेहल, घोणसरा, हिवाळेश्वर, बोरगाव, तळणी, कुर्हा, अंजी, कारेगाव, पिंप्री, विठोली, यर्माल, पिंपळदरी, तिवरंग, मलकापूर, पोहंडूळ, इंजनी, हिवरा, गौळ, कुरवाडी, डोंगरगाव, वरझडी, खैरगाव, मांजरंडा, खडका, वाघनाथ, आंबोडे, कलगाव, उटी, नेहरूनगर, मुडना, कोठारी, राजुरी, नंदगव्हाण ही गावे या प्रकल्पात समाविष्ट आहेत.

वर्धा जिल्ह्यात वाढोणाखु, पोफळणी, शरद, देवळी, इसापूर, काजळसरा, वाटखेडा, बाभुळगाव, खर्डा, पठेगाव, चिकणी, दिग्रस, पांढरकवडा, गणेशपूर, झाडगाव, तिगाव, रोठा, धोत्रा, निमगाव, सैदापूर, कर्मलापूर, वाबगाव, काशीमपूर, बोरी महल, रासा, जोंधळणी, मलकापूर, कळंब, दत्तपूर, हिरडी, गांढा, वंडली, महितापुर, गलमगाव, सोनेगाव, सोनखास, मावळनी, सिंगनापूर ही गावे यादीत आहेत. या गावांमधील शेतकऱ्यांना जमीन अधिग्रहणानंतर नुकसान भरपाई मिळेल, जी लाखो रुपयांपर्यंत असू शकते. ही रक्कम EMI आधारित गुंतवणूक किंवा नवे व्यवसाय सुरू करण्यासाठी वापरली जाऊ शकते.

मराठवाड्यातील गावांचा समावेश

मराठवाड्यातील नांदेड, हिंगोली, परभणी, बीड, लातूर आणि धाराशिव या जिल्ह्यांमधील गावेही या महामार्गाच्या मार्गावर आहेत. नांदेडमधील करोडी, कालेश्वर, वेलांब, ऊचेंगाव, आडा, रुई, पळसा, बरड शेवाळा, कवणा, बामणी, बामणीतांडा, चिंचगव्हाण, जगापुर, मनाठा, वरवंट, जांभळं सावली, भोगावं ही गावे यादीत आहेत. हिंगोलीत गिरगाव, उंबरी, मालेगाव, धमदारी, देगाव कुर्हाडा, पळसगाव, गुंज, आसेगाव, टाकलगाव, राजापूर, बाभुळगाव, पिंपचौरे, रेणुकापूर, लोणी बुद्रुक, हयातनगर, जवळा खुर्द, दाभडी, महालिंगी, झुनझुनवाडी, भाटेगाव, जमगव्हाण, सुकली वीर, डोंगरखडा, जवळ पांचाळ, वसफल ही गावे समाविष्ट आहेत.

परभणीत उखलद, बाभळी, पिंगळी, शेंद्रा, टाकळगव्हाण, लोहगाव, साजपूर, आमदापूर, तांडपांगरी, आंबेटाकळी, पोखर्णी, देठना, इंडेवाडी, सालापुरी, सुरवाडी, आहेरवाडी, नावकी, कात्नेश्वर, पिंपळगाव बाळापूर, सदलापूर, शिरोरी, डोबडी तांडा, शिर्शी बुद्रुक, कान्हेगाव, सायखेडा, शेलगाव हटकर, नरवाडी, कोठाळा, डिघोळ, धामोणी ही गावे यादीत आहेत. बीडमधील वरवंटी, पिंपळा धायगुडा, गिरवली आपटे, गिरवली बामणे, गीता, भारज, सायगाव, नांदगाव, इंजेगाव, कौठळी, तळेगाव, डाबी, कन्हेरवाडी, भोपळा ही गावे प्रभावित होणार आहेत. लातूरमधील गांजूर, रामेश्वर, दिंडेगाव, कासार जवळा, ढोकी, काटगाव, मांजरी, चिंचोली बु, गातेगाव, मुरुड अकोला, चाटा, भोयरा, बोपला, चांडगाव, माटेगाव, भोकरंबा, डी. देशमुख, कवठा कैज, नाहोली, भेट, अंधोरा ही गावे यादीत आहेत. धाराशिवमधील खट्टेवाडी, नितलि, घुगी, लासोना, सांगवी, कामेगाव, चिखली, महालिंगी, बरमगाव, मेडसिंगा, देवळाली, शेकापूर, गवसूद, वरवंटी, पोहनेर, बेगडा, सुर्डी ही गावेही यात सामील आहेत. या गावांना mobile app च्या माध्यमातून माहिती आणि नुकसान भरपाईसाठी apply online सुविधा उपलब्ध होईल.

पश्चिम महाराष्ट्रातील गावांचा सहभाग

पश्चिम महाराष्ट्रातील कोल्हापूर, सोलापूर आणि सांगली या जिल्ह्यांमधील अनेक गावे या महामार्गाच्या मार्गावर येतात. कोल्हापूरमधील मदुर, अदमापूर, व्हाणगुत्ती, वाघापूर, मडिलगे बुद्रुक, कुर, मडिलगे खु, नीपण, दारवाड, म्हसवे, गारगोटी, आकुर्डे, पुष्पानगर, सोनारवाडी, कराडवाडी, शेळोली, पडखंबे, वेंगुर्ल, सोनुर्ली, नवले, देवर्डे, कारिवडे, सांगवडेवाडी, सांगवडे, हालासवडे, नेर्ली, विकासवाडी, कणेरीवाडी, कणेरी, वडगाव, कोगील बु, कोथळी, दाणोली, निमशिरगाव, चिपरी, तारदाळ, हातकणंगले, तिळवणी, साजणी, माणगाव, पटतं कोडोली, दाभीळ, शेलॅप, परपोली, आंबाडे, सुळेरान, कागल ग्रामीण, सिध्दनेर्ली, व्हान्नूर, एकोंडी, बामणी, खेबवडे, व्हनाळी, केव्हडें, सावर्डे खु, सावर्डे बु, सोनाळी, कुरणी, निधोरी ही गावे यादीत आहेत.

सोलापूरमधील घटणे, पोखरापूर, कलमन, राई, मालेगाव, जवळगा, मसले चौधरी, हत्तीज, चिंचखोपण, शेलगाव, गौडगाव, मोहोळ, पडसाळी, मेथवडे, संगेवाडी, मांजरी, देवकत्तेवाडी, अनवली, कासेगाव, चिन्चोली, बामणी, खुणेश्वर, भोयरे, हिंगणी निपाणि, आढेगाव, सौंदाणे, टाकली सिकंदर, कोंबडवाडी, पाचेगाव, पुळूज, फुल चिंचोली, विटे, पोहरगाव, आंबे, रांझणी, शेटफळ, एखतपूर, कमलापूर, अजनाळे, चिणके, वझरे, नाझरे, चोपडी, कोले ही गावेही यात सामील आहेत. सांगलीतील घटनांद्रे, तिसंगी, शेटफळे, कवलापूर, बुधगाव, माधवनगर, कर्नाळ, पदमाळे, डोंगर सोनी, सिद्धेवाडी, सावळज, मणेराजुरी, सावर्डे, मत्कुणकी, नागाव कवठे, अंजनी, वज्र चोंदे, गव्हाण, सांगलवाडी ही गावे प्रभावित होणार आहेत. या गावांना loan सुविधा आणि नुकसान भरपाईमुळे आर्थिक स्थैर्य मिळेल.

कोकण आणि गोव्यातील गावे

कोकणातील सिंधुदुर्ग आणि उत्तर गोव्यातील गावेही या प्रकल्पात समाविष्ट आहेत. सिंधुदुर्गमधील उदेली, फणसवडे, आंबोली, गेलेले, घारप, तांबूली, बांदा, डेगवे ही गावे यादीत आहेत. उत्तर गोव्यातील पत्रादेवी हे या महामार्गाचं अंतिम गाव आहे. या भागांना पर्यटन आणि व्यापाराच्या नव्या संधी मिळतील. कोकणातील स्थानिक उत्पादनांना मोठी बाजारपेठ उपलब्ध होईल आणि कनेक्टिव्हिटी सुधारेल.

नुकसान भरपाई आणि स्थानिकांचा फायदा

या महामार्गासाठी जमीन अधिग्रहण करताना शेतकऱ्यांना आणि जमीनमालकांना योग्य नुकसान भरपाई दिली जाईल. ही रक्कम लाखो रुपयांपर्यंत असू शकते, ज्यामुळे स्थानिकांना आर्थिक स्थैर्य मिळेल. याशिवाय, बांधकामादरम्यान आणि नंतर रोजगाराच्या संधी वाढतील. Mobile app आणि apply online सुविधांमुळे नुकसान भरपाई प्रक्रिया सुलभ होईल. स्थानिकांना नवे व्यवसाय सुरू करण्यासाठी loan सुविधाही उपलब्ध होऊ शकतात.

आव्हाने आणि स्थानिकांचा दृष्टिकोन

या प्रकल्पाला अनेक फायदे असले तरी काही आव्हानेही आहेत. विशेषतः कोल्हापूर आणि सांगलीत काही स्थानिकांनी जमीन अधिग्रहणाला विरोध दर्शवला आहे. शेतकऱ्यांना आपली जमीन गमवण्याची भीती आहे. यासाठी सरकारने पारदर्शक प्रक्रिया आणि योग्य नुकसान भरपाईचं आश्वासन दिलं आहे. स्थानिक नेते आणि प्रशासन यांच्यात चर्चा सुरू आहे, ज्यामुळे हा विरोध कमी होण्याची शक्यता आहे.

धार्मिक आणि आर्थिक विकासाची नवी दिशा

हा महामार्ग धार्मिक आणि आर्थिक विकासाला चालना देणारा आहे. शक्तीपीठांसह ज्योतिर्लिंगे आणि इतर धार्मिक स्थळांना जोडणारा हा मार्ग पर्यटकांसाठी सोयीचा ठरेल. विदर्भ आणि मराठवाड्यासारख्या मागास भागांना विकासाच्या मुख्य प्रवाहात आणण्यासाठी हा प्रकल्प महत्त्वाचा आहे. स्थानिक व्यापार, रोजगार आणि पर्यटनाला यामुळे मोठी चालना मिळेल.

भाग	जिल्हे	प्रमुख गावे	फायदे
विदर्भ	यवतमाळ, वर्धा	चिल्ली, सुकली, वाढोणाखु, पोफळणी	रोजगार, कनेक्टिव्हिटी, नुकसान भरपाई
मराठवाडा	नांदेड, हिंगोली, परभणी, बीड, लातूर, धाराशिव	करोडी, गिरगाव, उखलद, वरवंटी, गांजूर, खट्टेवाडी	पर्यटन, व्यापार, आर्थिक स्थैर्य
पश्चिम महाराष्ट्र	कोल्हापूर, सोलापूर, सांगली	मदुर, घटणे, घटनांद्रे	धार्मिक पर्यटन, आर्थिक संधी
कोकण/गोवा	सिंधुदुर्ग, उत्तर गोवा	उदेली, पत्रादेवी	पर्यटन, स्थानिक उत्पादनांना बाजारपेठ

हा महामार्ग महाराष्ट्राच्या विकासाला नवी दिशा देईल आणि गावागावांत समृद्धी आणेल.